Een hoge bloedsuikerspiegel in de ochtend

Je bloedsuikerspiegel wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals hormonen, voeding en levensstijl. Een hoge bloedsuiker in de ochtend kan door verschillende oorzaken ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld komen door het Somogyi-effect, ook wel ‘dageraadfenomeen’ genoemd, wat het gevolg is van natuurlijke processen in het lichaam. Sommige wetenschappers denken dat de natuurlijke nachtelijke afgifte van hormonen zoals groeihormoon, cortisol, glucagon en adrenaline de insulineresistentie verhoogt, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt.

Diabetes is een chronische ziekte waarbij de hoeveelheid glucose in het bloed te hoog is. Hyperglycemie is een term die verwijst naar deze situatie (een te hoge bloedsuikerspiegel). Hyperglycemie is een veelvoorkomend symptoom en complicatie van diabetes.

Wanneer je koolhydraten eet, zet je lichaam deze om in suiker, waardoor je bloedsuikerspiegel stijgt. Voeding is niet de enige factor die je bloedsuikerspiegel beïnvloedt; ook inactiviteit, stress en andere ziektes kunnen een rol spelen.

Mensen met hyperglycemie hebben vaker last van een hoge bloedsuiker in de ochtend. Als ons lichaam zich voorbereidt op het ontwaken, komt er een stroom van hormonen vrij die je bloedsuikerspiegel kan laten stijgen.

Dit kan iedereen overkomen en is meestal geen probleem, omdat het lichaam van nature insuline aanmaakt om dit te corrigeren. Mensen met diabetes kunnen echter niet altijd op dezelfde manier reageren.

Een normale bloedsuikerspiegel voor volwassenen zonder diabetes, die ten minste acht uur niet hebben gegeten, is minder dan 100 mg/dL. Als je bloedsuikerspiegel te hoog is, kun je deze zonder medicatie verlagen door je levensstijl en dieet aan te passen. Als eenvoudige aanpassingen in de levensstijl niet werken, moeten mensen met diabetes hun arts raadplegen om de beste manier te vinden om hun bloedsuiker in de ochtend te verlagen.

Wat veroorzaakt een hoge bloedsuikerspiegel in de ochtend?

De belangrijkste oorzaken van hoge bloedsuikerspiegels in de ochtend zijn het dageraadfenomeen en dalende insulinespiegels. Een derde, minder voorkomende oorzaak kan het Somogyi-effect zijn.

Dalende insulinespiegels 

Je bloedsuiker stijgt als je insulineniveau nachts te laag wordt. De oorzaak van deze daling verschilt per persoon, maar dit gebeurt meestal als je insulinepomp te weinig basale (achtergrond) insuline afgeeft tijdens de nacht, of als je dosis langwerkende insuline te laag is. Ook de duur van de insulinewerking, oftewel hoe lang de insuline in je lichaam blijft werken, speelt een rol. Als je langwerkende insuline vroeg in de ochtend injecteert, kan deze niet lang genoeg werken.

Dageraadfenomeen

Hormonen zoals cortisol en groeihormoon geven de lever het signaal om de glucoseproductie te verhogen, wat je de energie geeft om 's ochtends wakker te worden. Om de bloedsuikerspiegel in balans te houden, geven de bètacellen in de alvleesklier insuline af.

Als je diabetes hebt, maak je mogelijk niet genoeg insuline aan of ben je insulineresistent, waardoor het moeilijk wordt om de stijging van de bloedsuikerspiegel tegen te gaan. Hierdoor kunnen je waarden stijgen zodra je wakker wordt. Het dageraadfenomeen komt voor bij ongeveer de helft van de mensen met type 1 of type 2 diabetes.

Als je last hebt van het dageraadfenomeen, kun je overwegen om:

• Het tijdstip van inname of het type van je medicijnen te veranderen;
• Een lichter ontbijt te eten;
• Je ochtenddosis diabetesmedicatie te verhogen;
• Over te stappen op een insulinepomp en deze in te stellen om 's ochtends extra insuline af te geven.

Het Somogyi-effect

Het Somogyi-effect is de reactie van het lichaam op een lage bloedsuikerspiegel (hypoglycemie) tijdens de nacht, genoemd naar Michael Somogyi, een chemicus die dit fenomeen in de jaren 1930 als eerste identificeerde. Stel dat je het avondeten overslaat of te veel insuline neemt na het diner, dan kan  's nachts je bloedsuikerspiegel te laag worden. Om dit te compenseren, produceert je lichaam extra glucose, waardoor je 's ochtends wakker wordt met een hoge bloedsuikerspiegel.

Als je vermoedt dat je last hebt van het Somogyi-effect, kun je:

• De dosis diabetesmedicatie verlagen als deze 's nachts een te lage bloedsuikerspiegel veroorzaakt;
• Een snack voor het slapengaan toevoegen die koolhydraten bevat;
• Je avondtraining eerder op de dag plannen;
• Overstappen op een insulinepomp en deze instellen om 's nachts minder insuline af te geven als je insuline gebruikt.

Hoe kan ik mijn bloedsuiker in de ochtend verlagen zonder medicatie?

Je kunt je bloedsuikerspiegel verlagen door je levensstijl en voedingspatroon aan te passen, zonder medicatie te gebruiken. Als kleine aanpassingen in de levensstijl niet genoeg zijn, is het belangrijk om met een arts te overleggen over de beste aanpak.

1. Verminder je koolhydraatinname

Je bloedsuikerspiegel kan 's ochtends stijgen als je 's avonds een koolhydraatrijke maaltijd eet of snoept. Eet een diner met veel eiwitten, gezonde vetten en vezels, met een gematigde hoeveelheid complexe koolhydraten, om je bloedsuiker 's nachts stabiel te houden.

2. Let op vet bij het avondeten

Gezonde vetten zijn belangrijk voor een gebalanceerd dieet, maar ze kunnen je bloedsuikerspiegel beïnvloeden. Het eten van vetrijk voedsel kan ervoor zorgen dat de gebruikelijke bloedsuikerpiek na een maaltijd wordt uitgesteld tot de volgende ochtend. Dit komt doordat vet de spijsvertering vertraagt. Omdat vetrijke voeding ook kan bijdragen aan overgewicht, wat een belangrijk risico is voor diabetes, is het verstandig om minder vet en meer eiwitten te eten.

3. Gebruik azijn als supplement

Biologische, ongefilterde en rauwe appelciderazijn is meestal de gezondste optie. Het kan troebel zijn, maar dit betekent dat het een hogere concentratie nuttige micro-organismen bevat. Om maagirritatie en schade aan je tanden te voorkomen, kun je 1 theelepel azijn verdunnen in een glas water. 

4. Beweeg in de middag

Zoek een trainingsroutine die je leuk vindt en vol kunt houden. Plannen kan helpen om gemiste dagen te voorkomen: kijk vooruit naar de week en bedenk wanneer je een training zou kunnen missen, en hoe je toch wat beweging kunt inplannen. Zelfs een paar minuten actief zijn kan helpen om te voorkomen dat je 's ochtends met hoge waarden wakker wordt.

5. Drink water en blijf gehydrateerd

Als je een bloedsuikerpiek hebt, drink dan meteen water en probeer gehydrateerd te blijven. 

6. Overleg met je arts over medicatie aanpassing

Als je arts je bloedsuiker medicatie heeft voorgeschreven, zorg er dan voor dat je de dosering en tijdstippen goed volgt. Schommelingen in je bloedsuiker en hoge bloedsuikerwaarden in de ochtend kunnen worden veroorzaakt door een verkeerde dosis of het innemen van medicatie op het verkeerde tijdstip.

Wat veroorzaakt een hoge bloedsuikerspiegel zonder te eten?

• Verbranding door de zon
  Wanneer je lichaam aan stress wordt blootgesteld, stijgt je bloedsuikerspiegel. Door uitdroging kan zonnebaden je bloedsuiker verhogen.
• Uitdroging
  Minder water in je lichaam betekent hogere concentraties bloedsuiker.
• Kunstmatige zoetstoffen
  Er is meer onderzoek nodig, maar sommige studies suggereren dat kunstmatige zoetstoffen de bloedsuikerspiegel kunnen verhogen.
• Koffie - Zelfs zonder zoetstoffen
  Bij sommige mensen is de bloedsuiker bijzonder gevoelig voor cafeïne.
• Gebrek aan slaap
  Zelfs één nacht met te weinig slaap kan de insulinegevoeligheid verstoren.
• Ontbijt overslaan
  Het overslaan van je ochtendmaaltijd kan je bloedsuikerspiegel na de lunch en het avondeten verhogen.
• Tijd van de dag
  Hoe later op de dag, hoe moeilijker het is om bloedsuikerpieken onder controle te houden.
• Het dageraadfenomeen
  Mensen krijgen 's ochtends vroeg een hormoonpiek, ongeacht of ze diabetes hebben of niet. Mensen met diabetes kunnen een piek in hun bloedsuikerspiegel ervaren.
• Neusspray
  Sommige neussprays bevatten chemicaliën die de bloedsuikerspiegel verhogen.

Sluit je aan bij onze community

Online diabetescommunities geven je veel informatie, steun en educatie. Word lid van de Facebook groep “Winning Type 2 Diabetes Together”. Hier delen mensen hun ervaringen en tips met elkaar. 

Bronnen: 

https://curalife.com/blogs/blog/6-easy-ways-to-lower-blood-sugar-levels